Τρέχουσα Θέση : Μητροπόλεως-Σύνταγμα (ΜΕΤΡΟ -ΣΤΑΣΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑ )
Ιστορία : Κατά την Επανάσταση το κτίριο υπέστη πολλές φθορές, γεγονός που κατέστησε αναγκαίες τις αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις. Έτσι, το 1833 οι κίονες αντικαταστάθηκαν από λεπτούς πεσσούς. Ο προαύλιος χώρος του ναού παλαιότερα χρησιμοποιούνταν ως κοιμητήριο των οικογενειών Μπενιζέλου-Παλαιολόγου. Ο ναός λειτούργησε ως ευκτήριος οίκος του Μητροπολιτικού οίκου από τον 10ο αι. μέχρι και την Επανάσταση, ενώ από το 1839 έως το 1862 ως Βιβλιοθήκη των Αθηνών. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ναός ήταν αφιερωμένος στην Παναγία τη Γοργοεπήκοο. Το 1861 όμως, μετά από μία αποτυχημένη απόπειρα δολοφονίας κατά του βασιλιά Όθωνα, με πρόταση της βασίλισσας Αμαλίας ονομάστηκε «Άγιος Σώζων». Τον επόμενο χρόνο, λόγω της απομάκρυνσης του Όθωνα και της τυπικής λήξης πλέον της Βαυαροκρατίας ονομάστηκε άγιος Ελευθέριος. Σε αυτόν τον ναό το 1577 χειροτονήθηκε επίσκοπος ο άγιος Διονύσιος Αιγίνης ο εκ Ζακύνθου.
Περιγραφή : Ναός του 11ου ή του 12ου αιώνα, ο οποίος βρίσκεται στην πλατεία Μητροπόλεως, νότια του Καθεδρικού ναού του Ευαγγελισμού. Ανήκει στον χαρακτηριστικό αθηναϊκό τύπο ναοδομίας, τετρακιόνιος σταυροειδής εγγεγραμμένος. Έχει κτισθεί πάνω σε αρχαίο ναό της θεάς του τοκετού Ειλειθύιας. Οι τοίχοι είναι χτισμένοι με μαρμάρινους δόμους προερχόμενους από αρχαία μνημεία, ενώ στο πάνω μέρος του έχουν χρησιμοποιηθεί ενενήντα αρχαιοελληνικά, ρωμαϊκά, παλαιοχριστιανικά και βυζαντινά ανάγλυφα, εντοιχισμένα κατά τέτοιο τρόπο ώστε να αποτελούν ζωφόρο που πλαισιώνει ολόκληρο τον ναό.
