• Η Δευτέρα παρουσία
  • Κωδικός Αντικειμένου : 459
  • Συλλογή : Ιερά Μητρόπολις Θεσσαλονίκης
  • Τύπος : Τοιχογραφία
  • Κατηγορία : Εικόνα
  • Χρόνολογία : β΄ τέταρτο του 11ου αι.
  • Τοποθεσία : Θεσσαλονίκη
  • Επιγραφές : Από τις δύο επιγραφές σώζεται η μία: ΠΟΡΕΥΕΣΘΕ ΑΠ ΕΜΟΥ ΟΙ ΚΑΤΗΡΑΜΕΝΟΙ ΕΙΣ ΤΟ ΠΥΡ ΤΟ ΑΙΩΝΙΟΝ ΤΟ ΗΤΟΙΜΑΣΜΕΝΟΝ ΤΩ ΔΙΑΒΟΛΩ ΚΑΙ ΤΟΙΣ ΑΓΓΕΛΟΙΣ ΑΥΤΟΥ (Μτθ., κε΄, 41). Η άλλη επιγραφή που δεν σώζεται έγραφε: ΔΕΥΤΕ ΟΙ ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΟΙ ΤΟΥ ΠΑΤΡΟΣ ΜΟΥ, ΚΛΗΡΟΝΟΜΗΣΑΤΕ ΤΗΝ ΗΤΟΙΜΑΣΜΕΝΗΝ ΥΜΙΝ ΒΑΣΙΛΕΙΑΝ ΑΠΟ ΚΑΤΑΒΟΛΗΣ ΚΟΣΜΟΥ (Μτθ., κε΄, 34).
  • Τρέχουσα Θέση : Νάρθηκας του ναού της Παναγίας των Χαλκέων.
  • Περιγραφή : Πάνω από τη βασίλειο πύλη, στον ανατολικό τοίχο του νάρθηκα, εικονίζεται ο Χριστός- Κριτής, εντός γκριζοπράσινου κύκλου. Κάθεται σε σκίμποδα και πατεί σε διπλό υποπόδιο. Φορεί χρυσοκίτρινο χιτώνα και ομοιόχρωμο ιμάτιο. Το πρόσωπό του απεικονίζεται ωοειδές και μεγγάλα ορθάνοιχτα μάτια. Τα καστανά του μαλλιά είναι χωρισμένα στη μέση και πέφτουν στον αυχένα του. Δεγιά και αριστερά του υπάρχουν δύο άγγελοι σε στάση δέησης. Πιο κάτω εικονίζονται τέσσερα εξαπτέρυγα και δίπλα από το υποπόδιο σε πολύ μικρότερη κλίμακα απεικονίζονται οι πρωτόπλαστοι γονατιστοί και δεόμενοι. Πίσω από τους αγγέλους εικονίζονται οη Θεοτόκος και ο Ιωάννης ο Πρόδρομος με χειρονομία παράκλησης προς τον Χριστό. Δεξιά και αριστερά από τη Δέηση εικονίζονται ένθρονοι απόστολοι με ελαφριά στροφή προς το κέντρο. Στο αριστερό χέρι κρατούν βιβλίο και με το δεξί ευλογούν. Από το υποπόδιο του Χριστού ξεκινά ο πύρινος ποταμός της Κόλασης που περιβάλλει το δεξιό μισό του τοξοτού ανοίγματος πάνω από τη θεία πύλη, όπου ο άγγελος με ζωηρή κίνηση σπρώχνει τους αμαρτωλούς στην Κόλαση. Στο δυτικό τοίχο του νάρθηκα υπάρχουν άλλες σκηνές από την Δευτέρα παρουσία. Εικονίζεται ο Παράδεισος με κλειστή την πύλη, που φυλάσσεται από ένα χερουβείμ. Αριστερά διακρίνεται η Θεοτόκος με πολλές φθορές. Δεξιά από την πύλη και παράλληλα με την Παναγία διακρίνεται άγγελος με σκήπτρο να οδηγεί ομάδα των δικαίων στον Παράδεισο. Στη βόρεια παραστάδα εικονίζεται άγγελος που με ορμητική κίνηση ξετυλίγει έναστρη ταινία, τον Ουρανό. Στο βόρειο ακραίο τμήμα του τοίχου εικονίζεται η προσωποποίηση της Γης, μία γυναικεία μορφή που κάθται πάνω σε τερατώδες ζώο. Κάτω από αυτήν παριστάνονται πουλιά, τετράποδα και φανταστικά ζώα. Αντίστοιχα, στο νότιο τμήμα υπάρχει η προσωποποίηση της θάλασσας. Έχει γυναικεία μορφή και κάθεται πάνω σε θαλάσσιο τέρας κρατώντας κουπί. Την αναπαράσταση αυτή περιβάλλουν μεγάλα ψάρια που ξερνούν ανθρώπινα μέλη.
  • Βιβλιογραφία : Άννα Τσιτουρίδου, Η Παναγία των Χαλκέων, Θεσσαλονίκη 1998.