Συλλογή : Ιερά Μητρόπολις Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων
Τύπος : Μοναστήρι
Ρυθμός : αγιορείτικος τύπος
Κατηγορία : Ναός
Χρόνολογία : τέλη του 16ου αιώνα
Επιγραφές : Εξωνάρθηκα: “Εί τις εστίν ατράπεζος, όν θεωρείται πάντες έρχεσθε και τρέφεσθε, ότι ο Κύριος υμάς εδωρήσατο, μηδές εισέλθη μνησίκακος ενθάδε, μηδέ φλίαρις και μέθυσος και ινοπότις, αλλ εν οσιότητι και σωφροσύνη και είτις πίνει καπνόν και είτις δεν ευπρεπίζει την παρούσαν τράπεζαν άς έχει την κατάρα της Παναγίας και των Ταξιαρχών και των Αγίων Αναργύρων και πάντων των Αγίων Αμήν 1784 Ιολίου 23”., νάρθηκα : “Ανιστορήθη ο παρών νάρθηκας Αρχιερατεύοντος του πανιερωτάτου κ. Μακαρίου δια συνδρομής και εξόδων Ιωνά Ιερομονάχου και Ηγουμένου της Αγίας Μονής ταύτης εκ κόμης Μπογοβίτσας υιού του Παπαθάνου εφημερεύοντος Ιωνά ιερομ. Δια χειρός Κωνσταντίνου εκ κόμης Βρε- στινίτσης μετά των μαθητών μου Ιωάννου και Γεωργίου. Έτει 1788 Ιουλίου 19”.
Τρέχουσα Θέση : Είναι λίγο παραπάνω από το Ανθηρό προς τα σύνορα Καρδίτσας και Τρικάλων και σε υψόμετρο 1200 μέτρα.
Ιστορία : Το όνομα Κατούσι πήρε από το συνοικισμό της Μεταμορφώσεως που ανήκει το μοναστήρι και που τότε λεγόταν Κατούσι.
Περιγραφή : Ο ναός είναι καμαροσκέπαστος και χωρίς τρούλο. Πάνω από το σολέα είναι κυκλικό ημισφαίριο, όπου εικονίζεται ο Παντοκράτορας, στο νότιο και βόρειο τοίχο του καθολικού διακρίνουμε τους λεγάμενους “χορούς”. Το τέμπλο ιστορήθηκε στα 1661. Οι αγιογραφίες στους τοίχους χωρίζονται σε τρεις ζώνες. Στη ζώνη χαμηλά εικονίζονται ολόσωμοι άγιοι. Στη δεύτερη ζώνη οι άγιοι είναι μέσα σε κύκλο και σε τύπο προτομής. Στην τρίτη ζώνη έχουμε σκηνές από τους οίκους του Ακάθιστου Ύμνου. Στην οροφή και στις καμάρες οι τοιχογραφίες χωρίζονται επίσης σε τρεις ζώνες. Στην πρώτη ζώνη απεικονίζεται η προδοσία, ο Χριστός ενώπιον του Άννα και του Καϊάφα, ο Χριστός στο πραιτόριο, η πορεία προς το Γολγοθά, η Σταύρωση, η Αποκαθήλωση και ο Επιτάφιος θρήνος. Στη δεύτερη ζώνη βλέπουμε την Ανάσταση του Λαζάρου, τη Βαϊοφόρο, το Μυστικό Δείπνο και το Νιπτήρα. Τέλος στην τρίτη ζώνη που είναι στο κέντρο της οροφής είναι: ο Ιωνάς, ο Ζαχαρίας, και ο Μιχαίας. Στο ημιθόλιο δεσπόζει η επιβλητική μορφή του Παντοκράτορα με την ορθόδοξη παράστασή του. Κάτω από τον Παντοκράτορα το “άξιον εστί” κυκλοτερώς, ενώ σε δεύτερη ζώνη γύρω από τον Παντοκράτορα εικονίζονται οι δώδεκα Προφήτες και στις τέσσερις γωνίες (λοφία ή σφαιρικά τρίγωνα) οι τέσσερις Ευαγγελιστές. Στο κέντρο του ναού κρέμεται ξυλόγλυπτος επίχρυσος “χορός” κυκλικός με δώδεκα γωνίες και σε κάθε γωνία κρέμεται και μια εικόνα που εικονίζει από τη μία όψη ένα προφήτη και από την άλλη ένα απόστολο. Δεξιά και αριστερά της εισόδου του ναού, εσωτερικά, απεικονίζονται ολόσωμοι οι αρχάγγελοι Μιχαήλ και Γαβριήλ. Στο δυτικό τοίχο πάνω από την είσοδο εικονίζεται η Κοίμηση της Θεοτόκου με τους αποστόλους και το Χριστό στο πάνω μέρος που κρατεί τη λευκή ψυχή της Θεοτόκου. Πάνω από την εικόνα αυτή είναι η Μετάσταση της Θεοτόκου. Στην άνω ζώνη του δεξιού χορού εικονίζεται η Μεταμόρφωση και στο αντίστοιχο μέρος του αριστερού χορού η Ανάσταση του Κυρίου. Στην τελευταία τοιχογραφία ο Χριστός κρατεί με το δεξί χέρι τον Αδάμ και με το αριστερό την Εύα. Δεξιά και αριστερά ο Δαβίδ και ο Σολομών αντιστοίχως και πολλοί άλλοι άγιοι, ενώ πάνω και κάτω από το Χριστό από ένα ζεύγος αγγέλων. Στο ιερό οι τοιχογραφίες είναι επίσης σε τρεις ζώνες. Οι κυριότερες από αυτές είναι οι εξής: Στο βόρειο τοίχο η Ανάσταση, ο αποκυλισμός του λίθου από τον άγγελο, οι Μυροφόρες, η ψηλάφηση του Θωμά και η λειτουργία των αγγέλων. Στην κατώτερη ζώνη εικονίζεται ο Πέτρος Αλεξανδρείας να συνομιλεί με το δωδεκαετή Ιησού. Στην οροφή του ιερού εικονίζονται : Η Ανάληψη, η Πεντηκοστή, ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, ο Ησαίας, ο Μωϋσής, ο Δαβίδ και ο Ιωήλ. Στην κόγχη του ιερού κάτω από την Πλατυτέρα σε μια σειρά εικονίζονται προφήτες, σε άλλη σειρά η Μετάδοση και η Μετάληψη και σε τρίτη σειρά εικονίζονται οι άγιοι Αθανάσιος, Χρυσόστομος, Βασίλειος και Γρηγόριος. Στην κόγχη του διακονικού είναι μια σπάνια τοιχογραφία. Ο Χριστός εικονίζεται νέος και με μορφή αγγέλου με δυο πτέρυγες και κάτω η επιγραφή “Ο της μεγάλης βουλής άγγελος”. Τέλος στο νότιο τοίχο του ιερού εικονίζονται : Η Γέννηση της Θεοτόκου, τα Εισόδια, η κλίμαξ του Ιακώβ και σε άλλη ζώνη η Γέννηση του Κυρίου, η Υπαπαντή και η Βάπτιση. Από τις αγιογραφίες της τράπεζας ιδιαίτερη εντύπωση μας προξενεί η τοιχογραφία που εικονίζει τον άγιο Χριστόφορο με κεφάλι σκύλου, καθώς τον θέλει η παράδοση. Ζωγράφοι του μοναστηριού, καθώς φαίνεται και από τις επιγραφές είναι ο Ιωάννης, ο ιερέας Αναστάσιος, ο Δημήτριος Αναγνώστου και ο Κωνσταντίνος από τη Βρεστινίτσα.
