Τρέχουσα Θέση : Πρυτανείου 1-Πλάκα τηλ. 210-3228.193 (ΜΕΤΡΟ-ΣΤΑΣΗ ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ)
Ιστορία : Η εκκλησία ονομάζεται του Ραγκαβά από το όνομα της αριστοκρατικής βυζαντινής οικογένειας, μέλη της οποίας υπήρξαν κτήτορές της. Σύμφωνα με την παράδοση, κτήτορας της πρώτης εκκλησίας που βρισκόταν στο ίδιο σημείο υπήρξε ο Θεοφύλακτος, γιος του Μιχαήλ Α' του Ραγκαβέ (811-813). Κατά μία άλλη παράδοση στην ενορία του Αγίου Νικολάου κατοικούσαν οι μετέπειτα αυτοκράτειρες Ειρήνη και Θεοφανώ, oι Αθηναίες. Μεγάλες ζημιές υπέστη ο ναός το 1687 επί Μοροζίνι, όταν χτυπήθηκε το Ιερό Βήμα από οβίδα. Το 1838 έγινε επέκταση της εκκλησίας δυτικά και οι εξωτερικές αψίδες του Ιερού Βήματος περιεβλήθησαν με αντηρίδα, η δε τοιχοδομία καλύφθηκε με σοβά, όπως και ο τρούλος, που επιπλέον καλύφθηκε με μαύρα φύλλα μολύβδου. Προστέθηκαν άλλοι δύο κίονες δίπλα σ’ αυτούς που στηρίζουν τον τρούλο, ενώ στη νότια πλευρά χτίστηκε και το παρεκκλήσιο της Αγίας Παρασκευής. Μόλις το 1979 αποκαταστάθηκε η τοιχοδομία στην αρχική της μορφή με την αφαίρεση του σοβά και των φύλλων μολύβδου. Δυστυχώς δεν σώζεται παλαιός αγιογραφικός διάκοσμος, ενώ οι υπάρχουσες τοιχογραφίες ανάγονται στην εποχή του Όθωνα.
Περιγραφή : Η ανοικοδόμηση του ναού χρονολογείται κατά τον 11ο αιώνα, η σημερινή όμως μορφή του ναού είναι αποτέλεσμα οικοδόμησης τριών διαφορετικών περιόδων. Στην πρωταρχική του μορφή υπήρξε απλός τετρακιόνιος σταυροειδής εγγεγραμμένος ναός. Η τοιχοδομία ως τη μέση είναι από ακατέργαστους ογκόλιθους και πωρόλιθους, καθώς και από αρχιτεκτονικά μέλη κτισμάτων της αρχαιότητας. Από τη μέση και επάνω οι τοίχοι έχουν χτιστεί με το πλινθοπερίβλητο σύστημα. Ο τρούλος του ναού είναι οκταγωνικός, χαρακτηριστικό δείγμα της αθηναϊκής ναοδομίας της εποχής. Η Αγία Τράπεζα στηρίζεται σε μαρμάρινο ανεστραμμένο κιονόκρανο κορινθιακού ρυθμού.
