• Άγιοι Πάντες
  • Κωδικός Αντικειμένου : 275
  • Συλλογή : Ιερά Μητρόπολις Σερβίων & Κοζάνης
  • Τύπος : Εικόνα επιστηλίου
  • Κατηγορία : Εικόνα
  • Χρόνολογία : 1739
  • Τοποθεσία : Κοζάνη
  • Επιγραφές : ΤΟΝ ΑΓΙΟΝ - ΠΑ(Ν)ΤΟΝ
  • Τρέχουσα Θέση : Ιερός Ναός Κοίμησης Θεοτόκου, Βελβεντό Κοζάνης
  • Ιστορία : Η εικόνα αυτή είναι παλαιότερη όλων των άλλων του επιστυλίου και προφανώς ανήκει στις εικόνες, που διέθετε ο προγενέστερος του 1804 ναός, τον οποίο ήρθε να αντικαταστήσει ο ναός της Κοιμήσεως. Πρέπει να τοποθετήθηκε στο επιστύλιο του τέμπλου για να συμπληρώσει το κενό κάποιας εικόνας που δεν φιλοτεχνήθηκε ή χάθηκε.
  • Περιγραφή : Η σύνθεση της εικόνας που χωρίζεται σε δύο μέρη, ξεχωρίζει διότι περιέχει στοιχεία της λαϊκής κεντητικής. Τα δύο τρίτα της καλύπτονται από κυκλικό βαθυγάλαζο μετάλλιο, που ορίζεται από κιτρινοκόκκινο κορδόνι, το οποίο θυμίζει κέντημα. Ένα δεύτερο, μικρότερο, ομόκεντρο μετάλλιο, με χρυσόλευκο βάθος ορίζεται επίσης με δύο επάλληλα ανάλογα κορδόνια, κόκκινο και λαδοπράσινο. Στο κάτω μέρος της εικόνας σχηματίζεται επίμηκες διάχωρο, το οποίο ορίζεται επίσης από ανάλογο κορδόνι λαδοπράσινο. Το κεντρικό μετάλλιο περικλείει τη μορφή του Χριστού στον τύπο του μεγάλου αρχιερέα, καθισμένου σε τόξο από διπλό κορδόνι, κίτρινο και πράσινο και έχει τοξωτό υποπόδιο από ανάλογο κορδόνι. Το αριστερό του χέρι στηρίζει στον μηρό του ανοιχτό Ευαγγέλιο στο οποίο αναγράφεται «Εγώ Ειμί», ενώ με το δεξί ευλογεί. Στα ενδύματά του έχουν εκπέσει τα χρώματα, ίχνη των οποίων δείχνουν ότι θα ήταν ρόδινα. Το μεγάλο μετάλλιο φέρει άνω, στον κάθετο άξονα της σύνθεσης, σταυρό, τη βάση του οποίου κρατούν μαζί με σφαίρα δύο άγγελοι αντωποί, ημίσωμοι. Δύο άλλοι άγγελοι πετούν κοντά στις οριζόντιες κεραίες του Σταυρού κρατώντας τα θυρόφυλλα των πυλών του Άδη. Πίσω τους εικονίζονται ζεύγη αγγέλων και εξαπτέρυγων Χερουβείμ. Στο κάτω μέρος του μεταλλίου, αντίστοιχα, εικονίζεται η Ετοιμασία του Θρόνου, δηλαδή παραλληλόγραμμος θρόνος με υποπόδιο που τον καλύπτει κατάκοσμο πολύτιμο ύφασμα πάνω στο οποίο είναι τοποθετημένο κλειστό διάλιθο Ευαγγέλιο. Το σύμβολο αυτό της Δευτέρας Παρουσίας πλαισιώνουν ο Αδάμ (αριστερά) και η Εύα (δεξιά) «σεβίζοντες». Τέσσερις επάλληλες σειρές αγγέλων και αγίων όλων των φύλων και των ηλικιών, με επικεφαλής την Παναγία στην πρώτη γραμμή (αριστερά) και τον Πρόδρομο (δεξιά), πλαισιώνουν το κεντρικό μετάλλιο. Το βαθυγάλαζο βάθος του μεταλλίου που καλύπτεται από σχηματοποιημένα μικρά και μεγάλα αστέρια, δηλώνει το ουράνιο στερέωμα. Στο διάχωρο του κάτω μέρους, το βάθος του οποίου είναι υπόλευκο, γεμάτο σχηματοποιημένα αστεροειδή κοσμήματα και φυτικά κοσμήματα που έχουν τη μορφή κόκκινων ανθέων, μικρών και μεγαλύτερων δένδρων, δύο ανθοδοχείων με άνθη, αναγνωρίζει κανείς τον Παράδεισο. Στα δύο άκρα του διαχώρου εικονίζονται δύο γεροντικές μορφές καθισμένες σε ορθογώνια καθίσματα με υποπόδια. Αριστερά αναγνωρίζει κανείς τον πατριάρχη Αβραάμ, ο οποίος κρατά νήπιο στην αγκαλιά του και περιστοιχίζεται από τέσσερις νέους που προσωποποιούν τις αναμάρτητες ψυχές στους κόλπους του Αβραάμ. Στο δεξί άκρο ο Ιακώβ σε ανάλογη στάση, κρατά με ανοιγμένα τα χέρια μέσα σε ύφασμα τρεις παιδικές μορφές που προσωποποιούν τις φυλές του Ισραήλ. Στο μέσο, νέος άνδρας γυμνός, με περίζωμα στέκεται μετωπικά με ελαφρά γερμένο το κεφάλι δεξιά και κρατά κόκκινο σταυρό με ακτίνες ακουμπισμένο στον ώμο του. Πρόκειται για τον μετανοημένο ληστή. Στα γωνιαία εκτός μεταλλίου: τμήματα της εικόνας που έχουν χρυσόλευκο βάθος εικονίζονται τα σύμβολα των τεσσάρων Ευαγγελιστών - άνω: άγγελος αριστερά και αετός δεξιά, κάτω: λέων αριστερά, βόδι δεξιά - τα οποία σχεδιαστικά θυμίζουν μικρογραφίες λαϊκού χειρογράφου. Κάτω από το άνω πλαίσιο υπάρχει η επιγραφή με κόκκινα γράμματα ΤΟΝ ΑΓΙΟΝ - ΠΑ(Ν)ΤΟΝ, η οποία ολοκληρωμένη θα ήταν Ο ΧΟΡΟΣ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΠΑΝΤΩΝ. Η εικόνα έχει αυτόξυλο πλαίσιο, που το καλύπτει εν μέρει το χρυσόλευκο βάθος της, ενώ η αιχμή του διακοσμείται από κόκκινη ταινία. Ο εικονογραφικός τύπος του θέματος, γνωστός από την υστεροπαλαιολόγεια περίοδο, συνεχίζεται στην μεταβυζαντινή εποχή. Τεχνοτροπικά, λαϊκότροπα χαρακτηριστικά κατατάσσουν την εικόνα αυτή στην κατηγορία επαρχιακών εργαστηρίων του 18ου αιώνα.