- Η Πρώτη Οικουμενική Σύνοδος
- Κωδικός Αντικειμένου : 274
- Συλλογή : Ιερά Μητρόπολις Σερβίων & Κοζάνης
- Τύπος : Εικόνα επιστηλίου
- Κατηγορία : Εικόνα
- Χρόνολογία : περί το 1810
- Τοποθεσία : Κοζάνη
- Επιγραφές : ο Άρειος, ομόφρονες Αρείου αιρετικοί
- Τρέχουσα Θέση : Ιερός Ναός Κοίμησης Θεοτόκου, Βελβεντό Κοζάνης
- Περιγραφή : Το θέμα της πρώτης Οικουμενικής Συνόδου, που σε άλλες εικόνες ονομάζεται Κυριακή των Πατέρων, εικονογραφείται με δύο επάλληλα τοποθετημένες συνθέσεις οι οποίες χωρίζονται με ταινία, αλλά και με το κείμενο του συμβόλου της Πίστεως, το οποίο γράφει ο άγιος Αθανάσιος ως νεαρός διάκονος, καθισμένος στη δεξιά πλευρά. Στο άνω μέρος αποδίδεται με συνοπτικό τρόπο η σύνοδος των αρχιερέων και όλων των απεσταλμένων της εκκλησίας. Σε πρώτο επίπεδο εικονίζεται μία σειρά ημίσωμων, ασκεπών αρχιερέων, όλων μακρυγένειων και λευκότριχων που πλαισιώνουν τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο, ένθρονο και μετωπικό στο κέντρο. Πίσω τους δηλώνεται η παρουσία των άλλων αρχιερέων με πέντε επάλληλες σειρές φωτοστεφάνων. Το Άγιο Πνεύμα εικονίζεται σαν περιστέρι μέσα σε ένα ρόδινο ημικύκλιο, πλαισιωμένο από λευκά σύννεφα, να κατευθύνεται προς τους συναθροισμένους. Δύο μικρά ρόδινα οικοδομήματα, με χρυσαφιές δίρριχτες στέγες, αποτελούν το αρχιτεκτονικό πλαίσιο της σύνθεσης. Πάνω σε λευκή πλάκα μαρμάρου, με την οποία αποδίδεται πιθανόν Αγία Τράπεζα, υπάρχουν δύο κεριά σε κηροπήγια και ανάμεσά τους ανοιχτό βιβλίο στο οποίο αναγράφεται στην πρώτη σελίδα ΒΙΒΛΟς / ΓΕΝΕ /CE ΩC και στην δεύτερη Ι(ησο)V-Χ(ριστο)V / ΥΟΥ / Δ(αβ)ΙΔ. Πάνω στο μάρμαρο στη δεξιά πλευρά αναγράφεται με μικρογράμματη γραφή το όνομα του αγίου Αθανασίου, του οποίου το κεφάλι με μαύρα μαλλιά και γένια, προβάλλεται πάνω στην πλάκα. Ο ίδιος είναι καθισμένος χαμηλότερα σε χρυσοποίκιλτο κάθισμα, φορώντας χρυσοΰφαντα ενδύματα διακόνου. Περατώνει το γράψιμο του Συμβόλου της Πίστεως πάνω σε οριζόντια αναπεπταμένο ειλητάριο, που καταλαμβάνει το άνω τμήμα της κάτω συνθέσεως. Το κείμενο δεν έχει ολοκληρωθεί αλλά τερμάτιζει στο:...ούτης της βασιλείας ουκ έστε τέλος. Είναι γραμμένο σε πέντε στίχους, με μεγαλογράμματη, αλλ’ ανομοιομεγέθη γραφή, μαύρα γράμματα και ακροστιχίδα από κόκκινα γράμματα. Στην κάτω σύνθεση, παρουσιάζονται οι πρωταγωνιστές κατά της αιρέσεως του Αρείου. Στο αριστερό άκρο, πάνω σε κιτρινορόδινο βάθος αρχιερέας ασκεπής, ο άγιος Νικόλαος σύμφωνα με τον Διονύσιο, με τον καθιερωμένο εικονιστικό του τύπο, ετοιμάζεται με σηκωμένο το δεξί χέρι να ραπίσει αρχιερέα με πλούσια λευκά και μακριά μαλλιά και γένια, που εικονίζεται χαμηλότερα. Επιγραφή πάνω από το κεφάλι του αναγράφει με μικρά μαύρα γράμματα, ο Άρειος. Ακολουθούν δύο ανδρικές μορφές, που στέκονται στο επίπεδο του αγίου Νικολάου, στραμμένοι ελαφρά ο ένας προς τον άλλο, με τα χέρια σταυρωμένα στο στήθος. Αριστερά είναι νέος με κοντά μαύρα μαλλιά και γένια, χρυσοπερίκλειστο ποδήρες ένδυμα και χαμηλό μαύρο πίλο. Πάνω από το κεφάλι του αναγράφεται: ο φιλόσοφος. Δεξιά είναι ο επίσκοπος Σπυρίδων, καθώς αναγνωρίζεται από τον φυσιογνωμικό τύπο και τη χαρακτηριστική ημισφαιρική μίτρα που φέρει στο κεφάλι. Στην κάτω αριστερή γωνία, και σε χαμηλότερο επίπεδο από όλες τις άλλες μορφές εικονίζεται μια ομάδα κληρικών, η οποία χαρακτηρίζεται από μικρογράμματη επιγραφή ως οι ομόφρονες Αρείου αιρετικοί. Το πλαίσιο της εικόνας φέρει διπλή ταινία, στενή μαύρη εξωτερικά και πλατιά κίτρινη εξω-τερικά. Τεχνοτροπικά η απόδοση των μορφών και των ενδυμάτων τους βρίσκεται πολύ κοντά σε εικόνες του ζωγράφου Β του δεύτερου εργαστηρίου.