• Εικόνα με τέσσερις σκηνές
  • Κωδικός Αντικειμένου : 262
  • Συλλογή : Ιερά Μητρόπολις Σερβίων & Κοζάνης
  • Τύπος : Εικόνα επιστηλίου
  • Κατηγορία : Εικόνα
  • Χρόνολογία : περί το 1808
  • Τοποθεσία : Κοζάνη
  • Τρέχουσα Θέση : Ιερός Ναός Κοίμησης Θεοτόκου, Βελβεντό Κοζάνης
  • Περιγραφή : Η εικόνα αυτή παρουσιάζει την πρωτοτυπία να απεικονίζει τέσσερα θέματα που εικονογραφούν κείμενα της Μεγάλης Εβδομάδας. Στην εικόνα του Βελβεντού η πρώτη σκηνή, άνω αριστερά, είναι η παραβολή των δέκα Παρθένων. Στον άξονα της συνθέσεως βρίσκεται η μορφή του Ιησού η οποία στέκεται κοντά σε μεγάλη πύλη με αετωματική επίστεψη μεγαλοπρεπούς κτιρίου. Έχει τα χέρια ανοιχτά σε μια κίνηση πρόσκλησης προς τις «μωρές παρθένους» που στέκονται στο δεξί άκρο της συνθέσεως και με κινήσεις απόγνωσης δείχνουν τις σβησμένες λυχνίες τους. Η ομάδα των παρθένων που κρατούν αναμμένες τις λυχνίες βρίσκεται στο αριστερό άκρο της σύνθεσης, πάνω στο πρώτο από τα δύο πλατύσκαλα του κτιρίου, έτοιμες να διαβούν το κατώφλι του νυμφώνα. Η σκηνή άνω δεξιά, είναι η προσευχή στη Γεθσημανή. Ο Ιησούς προσεύχεται μισογονατισμένος σε βραχώδες έδαφος με τα χέρια ενωμένα ικετευτικά, υψώνοντας το κεφάλι προς τον ουρανό, όπου μέσα από σφαιρικό, πυκνό σύννεφο προβάλλει άγγελος με χρυσά φτερά και κόκκινο ιμάτιο, που του προσφέρει ποτήρι χρυσό, ενώ κρατάει στον ώμο του τον Σταυρό. Και οι δύο μορφές, τις οποίες συνδέει και πλατιά δέσμη ρόδινων ακτίνων που βγαίνει από το σύννεφο, αποδίδονται από το πλάι. Το τοπίο του Κήπου της Γεθσημανής δηλώνεται από δύο δένδρα και κάποιους θάμνους κοντά στην αριστερή κάτω γωνία της εικόνας, ενώ αντίστοιχα, κοντά στην άνω δεξιά γωνία, διακρίνονται τα λευκά κτίρια με κόκκινες στέγες της Ιερουσαλήμ. Στη δεύτερη σειρά, αριστερά, αποδίδεται η σκηνή ο Χριστός καταρώμενος τη συκή. Ο Ιησούς, στο μέσο της σύνθεσης στέκεται με προτεταμένο το χέρι του εμπρός από κωνοφόρο δένδρο, που υψώνεται από την κάτω δεξιά γωνία. Πίσω του απεικονίζεται η ομάδα των αποστόλων σε συνοπτική απόδοση, με επικεφαλής τον Πέτρο, ο οποίος με κίνηση του δεξιού του χεριού δηλώνει την απορία του. Στο κέντρο της σύνθεσης αλλά σε τρίτο επίπεδο, εικονίζονται κτίρια πόλεως. Τέταρτη σκηνή είναι ο Χριστός αλειφόμενος με μύρο την κεφαλή από την πόρνη, στην εσωτερική πλακόστρωτη αυλή κτιρίου, καθισμένος αριστερά σε κυκλικό τραπέζι, γύρω από το οποίο στέκονται ή κάθονται οι απόστολοι. Πίσω του, γυναικεία μορφή με λυμένα μαλλιά και φορώντας κατακόκκινο ένδυμα υψώνει πάνω από το κεφάλι του χρυσή υδρία από την οποία χύνει το μύρο πάνω στα μαλλιά του. Η σειρά των σκηνών δεν είναι χρονολογική, όπως στην εικόνα του αγίου Αθανασίου Λητής, που αρχίζει από τη σκηνή της Συκής, που αναφέρεται στον εσπερινό της Μεγάλης Δευτέρας, την Κυριακή των Βαΐων, ακολουθεί η παραβολή των Παρθένων του εσπερινού της Μεγάλης Τρίτης, ενώ τρίτη σκηνή είναι αυτή της μύρωσης του Χριστού από την πόρνη από τον εσπερινό της Μεγάλης Τετάρτης, οπότε ψάλλεται και το τροπάριο της Κασσιανής. Τέλος, η σκηνή της προσευχής στον Κήπο της Γεθσημανή με την εικονογράφηση της φράσεως του Ιησού Πάτερ απελθέτο απ’ εμού το ποτήριον τούτο συνδέεται με τον Εσπερινό της Μεγάλης Τετάρτης. Το πλαίσιο της εικόνας φέρει δύο ταινίες όμοιες με της εικόνας της Υπαπαντής. Δεν υπάρχουν επιγραφές στις σκηνές, όπως παρατηρείται σε άλλες ανάλογης σύνθεσης εικόνες. Αποδίδουμε την εικόνα αυτή στον ζωγράφο Α του δεύτερου εργαστηρίου.
Apostoliki Diakonia