• Κοίμηση της Θεοτόκου
  • Κωδικός Αντικειμένου : 251
  • Συλλογή : Ιερά Μητρόπολις Σερβίων & Κοζάνης
  • Τύπος : Εικόνα δεσποτική
  • Κατηγορία : Εικόνα
  • Χρόνολογία : περί το 1808
  • Τοποθεσία : Κοζάνη
  • Επιγραφές : Η ΚΟΙΜΗΣΙΣ- ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ
  • Τρέχουσα Θέση : Ιερός Ναός Κοίμησης Θεοτόκου, Βελβεντό Κοζάνης
  • Περιγραφή : Η εικόνα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, που αποτελεί και την κατ’εξοχήν προσκυνηματική εικόνα του ναού, ακολουθεί τον παραδοσιακό εικονογραφικό τύπο που κυριαρχεί στους υστεροβυζαντινούς και μεταβυζαντινούς χρόνους. Η Θεοτόκος βρίσκεται ξαπλωμένη στη νεκρική της κλίνη σε πρώτο επίπεδο, με το κεφάλι αριστερά, πλαισιωμένη από τους αποστόλους. Σ’ ένα δεύτερο επίπεδο ο Χριστός μέσα σε «δόξα» από λευκά σύννεφα, ευλογεί με το δεξί χέρι, ενώ με το αριστερό κρατά την ψυχή της Παναγίας, που έχει τη μορφή βρέφους με λευκές φασκιές. Είναι περιτριγυρισμένος από ομάδα αγγέλων σε διάφορα επίπεδα, που «σεβίζουν» στραμμένοι προς αυτόν, ενώ μερικοί κρατούν την ράβδο τους. Εξαπτέρυγο χερουβείμ αιωρείται μεταξύ της κορυφής της «δόξας» και ημικυκλικού γκριζόλευκου νέφους, που συμβολίζει τους ανοιχτούς ουρανούς που αναμένουν να δεχθούν την Παναγία. Στο βάθος στα πλάγια της σκηνής πλαισιώνουν κτίρια. Προ της νεκρικής κλίνης, της στολισμένης με λευκή χρυσοπερίκλειστη σινδόνη στολισμένη από κόκκινα άνθη, εικονίζεται, σε μικρότερη κλίμακα, η σκηνή με τον άγγελο που έχει κόψει τα χέρια του Ιεφωνία, διότι τόλμησε να ψαύσει τη νεκρική κλίνη. Κοντά στο άνω πλαίσιο της εικόνας, σε δύο ρομβόσχημα διάχωρα με κόκκινο βάθος και κιτρινόχρυσο πλαίσιο μπαρόκ αναγράφεται η επιγραφή Η ΚΟΙΜΗΣΙΣ- ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ. Στην απόδοση των μορφών επικρατεί ο ρεαλισμός και η έκφραση συναισθημάτων. Η θλίψη που κυριαρχεί δηλώνεται τόσο με τις κινήσεις και τη στάση του σώματος, όπως η ελαφρά κλίση της κεφαλής των αγγέλων, των αποστόλων, αλλά και του Χριστού, όσο και με την έκφραση του προσώπου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η μορφή του αποστόλου Πέτρου που βρίσκεται πάνω από το κεφάλι της Παναγίας και εικονίζεται να σκουπίζει τα δάκρυά του με το ιμάτιό του, ενώ με το δεξί του χέρι αιωρεί το λιβανιστήρι. Περισσότερο συγκρατημένος ο απόστολος Ιωάννης που ετοιμάζεται να προσκυνήσει το λείψανο και εκφράζει την οδύνη του με κλείσιμο των ματιών. Αντίθεση δημιουργεί η γαλήνια μορφή της νεκρής Παναγίας με το κεφάλι ακουμπισμένο σε κόκκινο κυλινδρικό μαξιλάρι, ενώ εμφανείς ρυτίδες δηλώνουν το πέρασμα του χρόνου. Εκφραστικές είναι και οι μορφές του αγγέλου και του Ιεφωνία τόσο στις στάσεις και κινήσεις τους όσο και στα πρόσωπά τους. Ο άγγελος, φορώντας στρατιωτική στολή, στέκεται στραμμένος προς τον Ιεφωνία. Πατάει γερά στα ανοιγμένα του πόδια, κρατώντας σπαθί στο υψωμένο δεξί χέρι, ενώ τείνει το αριστερό απαγορευτικά προς τον Ιεφωνία, ο οποίος με πυκνά μαλλιά και γένια είναι πεσμένος στα γόνατα με τα χέρια σταυρωμένα στο στήθος και τον κοιτάζει έντρομος. Φοράει κόκκινα παντελόνια με υψηλά υποδήματα, βαθυκύανο επενδύτη, κίτρινο μανδύα, κουμπωμένο στο στήθος και μικρό γαλάζιο κυλινδρικό σκούφο. Την εικόνα αυτή αποδίδουμε στον ζωγράφο Β του δευτέρου εργαστηρίου. Συγκρίσεις με την παράσταση Κοιμήσεως σε τοιχογραφία εντός του ναού φανερώνουν ότι πρόκειται για έργο του ίδιου εργαστηρίου, αλλά διαφορετικού ζωγράφου, του ζωγράφου Α, ο οποίος είχε τον χώρο να πλουτίσει τη σύνθεση με επιπλέον πρόσωπα και σκηνές.