- Άγιοι Θεοφάνης ο νέος, Κλήμης και Διονύσιος ο εν Ολύμπω
- Κωδικός Αντικειμένου : 249
- Συλλογή : Ιερά Μητρόπολις Σερβίων & Κοζάνης
- Τύπος : Εικόνα δεσποτική
- Κατηγορία : Εικόνα
- Χρόνολογία : περί το 1808
- Τοποθεσία : Κοζάνη
- Επιγραφές : ΔΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΕΝ IEPOMONAXOIC / ΚΥΡ XPYCANθOY ΠΡΟΔΡΟΜΗΝΟΥ
- Απόκτηση : αφιέρωμα μοναχού της γνωστής μονής του Προδρόμου στη Βέροια
- Τρέχουσα Θέση : Ιερός Ναός Κοίμησης Θεοτόκου, Βελβεντό Κοζάνης
- Περιγραφή : Η εικόνα είναι αφιέρωμα μοναχού της γνωστής μονής του Προδρόμου στη Βέροια, σύμφωνα με επιγραφή που σώζεται πάνω στο βάθρο, όπου βρίσκεται ο άγιος Κλήμης, και αναφέρει ΔΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΕΝ IEPOMONAXOIC / ΚΥΡ XPYCANθOY ΠΡΟΔΡΟΜΗΝΟΥ. Οι τρεις Άγιοι, ολόσωμοι στέκονται μετωπικοί πάνω σε βάθρα. Οι άγιοι Θεοφάνης και Διονύσιος, εικονίζονται ως μεγαλόσχημοι μοναχοί, κρατώντας μικρά ομοιώματα ναών στα χέρια, ως ιδρυτές μονών, ενώ ο άγιος Κλήμης ανάμεσά τους εικονίζεται φορώντας τα επισκοπικά πολύτιμα άμφιά του. Τα φωτοστέφανά τους δηλώνονται πάνω στο χρυσό βάθος με περίγραμμα από δύο σειρές εμπίεστους κυκλίσκους. Ο άγιος Θεοφάνης φορά μαύρο με χρυσαφιές φωτοσκιάσεις φαιλόνιο, που συγκροτείται στο κάτω μέρος από πόρπη, κόκκινο ράσο και γαλάζιο «ανάβαλο». Ανάλογα είναι και τα ενδύματα του αγίου Διονυσίου του Ολύμπου αλλά σε μαύρο χρώμα και με κόκκινο «ανάβαλο». Ο πρώτος ευλογεί με το δεξί χέρι ενώ με το αριστερό κρατάει ομοίωμα περίκεντρου ναού με τρούλλο κεντρικό που δορυφορείται από δύο τρουλίσκους, ενώ ο δεύτερος κρατά ράβδο με το δεξί και με το αριστερό το ομοίωμα ναού με δύο ανομοιομεγέθεις τρούλους. Ο άγιος Κλήμης, με ροδό-χρωμο σάκο, επενδεδυμένο με βαθυγάλαζο ύφασμα, ομοιόχρωμο με το χειριδωτό του στιχάριο, με λευκό ωμοφόριο στολισμένο από σταυρούς και «ποταμούς» χρυσοκέντητους και με χρυσοστόλιστη ρόδινη μήτρα, κρατάει ποιμαντορική ράβδο από σεντέφι και χρυσό, που καταλήγει σε δύο αντωπούς όφεις. Την εικόνα αυτή αποδίδουμε στον ζωγράφο Β του δεύτερου εργαστηρίου. Η σύνθεση τριών ιερωμένων αγίων είναι χαρακτηριστική επιλογή του δωρητή μοναχού, που τιμά με τον τρόπο αυτό εκπροσώπους της Εκκλησίας και του μοναχικού βίου. Πρόβλημα ασφαλούς ταύτισης υπάρχει με τους αγίους Κλήμη και Θεοφάνη. Υπάρχουν τρεις άγιοι επίσκοποι με το όνομα Κλήμης. Πιθανότατα όμως ο άγιος Κλήμης της εικόνας μας είναι ο χειροτονηθείς από τον απόστολο των Σλάβων Μεθόδιο επίσκοπος της Βουλγαρίας (9ος αιώνας), που τάφηκε στην Αχρίδα και ήταν πολύ γνωστός στην περιοχή. Η ταυτότητα του αγίου Θεοφάνη είναι δύσκολο να προσδιοριστεί, διότι υπάρχουν δύο ιδρυτές μονών με αυτό το όνομα. Ο ένας που ονομάζεται και ομολογητής, ίδρυσε μονή τον 8ο αιώνα κοντά στην Κύζικο, ενώ ο δεύτερος είναι ο συνιδρυτής της μονής Βαρλαάμ των Μετεώρων, και πιθανότατα είναι ο απεικονιζόμενος. Ο άγιος Διονύσιος, που έζησε τον 16ο αιώνα και μόνασε στο Άγιον Όρος, για πολλά χρόνια έζησε στη Βέροια, απ’ όπου κατέφυγε στον Όλυμπο, όπου ίδρυσε τη μονή της αγίας Τριάδος, η οποία αργότερα πήρε το όνομά του.